Pomoc z MOPS-u
Wydatki na leki, zwłaszcza stale przyjmowane, potrafią mocno obciążyć domowy budżet. Rodziny, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej, mogą składać wnioski do miejskich/gminnych ośrodków pomocy społecznej. Zasiłek celowy na leki dla członków rodziny jest bowiem jedną z możliwych form wsparcia ze strony tej instytucji. Procedura zazwyczaj wygląda tak, że najpierw trzeba przedstawić w MOPS-ie wycenę niezbędnych leków, a po ich zakupie przedstawić fakturę jako potwierdzenie zakupu. Na tej podstawie odbywa się zwrot za leki – częściowy lub całkowity. Trzeba tylko złożyć wniosek, okazać się dokumentem tożsamości oraz przedstawić dokumenty potwierdzające sytuację dochodową wnioskodawcy/ów. W tym przypadku może to być np. zaświadczenie lub oświadczenie o dochodach, decyzja przyznająca świadczenie z systemu zabezpieczenia społecznego, zaświadczenie o wysokości wynagrodzeni. Przydadzą się także inne dokumenty uzasadniające wniosek o refundacje kosztów takie jak np. zaświadczenie lekarskie, orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie ZUS o niezdolności do pracy.
Pomoc z zakładu pracy
Zwrot za leki można otrzymać także z zakładu pracy chronionej, jeśli jest się tam zatrudnionym. Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych tworzony jest fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Szczegółowe kwestie dotyczące jego funkcjonowania reguluje także Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Gromadzone tam środki można przeznaczyć m.in. na zakup leków, niezbędnych środków medycznych czy pomoc indywidualną osobom niepełnosprawnym. Pracodawca ustala regulamin, który podawany jest do wiadomości pracowników zakładu. Na podobną pomoc można liczyć również w innych zakładach pracy. Jest to kwestia ustalana wewnętrznie przez daną firmę. Dlatego warto zorientować się, czy w swoim miejscu zatrudnienia można starać się o zwrot podatku za leki. Wówczas dofinansowanie odbywa się z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Odliczenie z Urzędu Skarbowego
Kolejną z instytucji, w której można starać się o zwrot za leki, jest Urząd Skarbowy. Osoby, które mają orzeczony stopień niepełnosprawności lub te, które mają na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, mogą starać się o odliczenie części poniesionych kosztów na koniec roku podatkowego. Kwalifikują się do tego:
współmałżonek,
dzieci własne i przysposobione,
dzieci obce przyjęte na wychowanie,
pasierbowie,
rodzice,
rodzice współmałżonka,
rodzeństwo,
ojczym,
macocha,
zięciowie,
synowe.
Osoba niepełnosprawna, której przysługuje prawo zwrotu podatku za leki, musi mieć:
orzeczony jeden z trzech stopni niepełnosprawności:
znaczny stopień niepełnosprawności – dotyczy to osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w zakresie samoobsługi, poruszanie się i komunikacji,
umiarkowany stopień niepełnosprawności – dotyczy osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej, lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych,
lekki stopień niepełnosprawności – dotyczy osoby o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne;
orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, ustalone na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które traktowane są na równi z orzeczeniem o znacznym, lekkim lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
:o całkowitej niezdolności do pracy,
o niezdolności do samodzielnej egzystencji;
decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, przy czym renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem przysługującym osobie ubezpieczonej, która spełniła łącznie następujące warunki
:jest niezdolna do pracy (całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu), co zostało stwierdzone orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS-u,
ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy (jego długość uzależniona jest od wieku ubezpieczonego, w którym niezdolność powstaje),
niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych i nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
decyzję przyznającą rentę szkoleniową – jeśli ubezpieczony spełni warunki przyznania renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, jest kierowany do powiatowego urzędu pracy w celu przekwalifikowania. W tym czasie przysługuje mu renta szkoleniowa przez okres sześciu miesięcy;
decyzję przyznającej rentę socjalną, przy czym przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich albo aspirantury naukowej.
orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, przy czym orzeczenie takie jest nadawane, jeżeli osoby takie mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Jak skorzystać z ulgi podatkowej?
Zakupione leki można odliczyć w zeznaniu rocznym. Pacjent może otrzymać kwotę wynikającą z różnicy pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Warunkiem jednak jest opinia lekarza specjalisty w konkretnej dziedzinie (np. onkologa, dermatologa, ginekologa itd. – nie może być to lekarz pierwszego kontaktu), że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo (art. 26 ust. 7a pkt 12 updof). Nie ma co prawda w tym przypadku określonej formy takiego zalecenia. Może być więc nawet ustna, choć lepiej jest jednak mieć pisemne zaświadczenie, z którego jasno wynika, kto i kiedy je wystawił oraz jakie leki i przez jaki okres powinny być stosowane przez osobę niepełnosprawną. O takie poświadczenie można starać się także po poniesieniu wydatku.
Warunkiem koniecznym uprawniającym do zwrotu podatku za leki jest także posiadania dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku. Może to być faktur, rachunek wystawiony przez aptekę albo dowód wpłaty, z którego w sposób jednoznaczny wynika, kto był sprzedawcą leków, w jakim dniu miesiąca miała miejsce sprzedaż oraz dla kogo były lekarstwa.
W przypadku, gdy wydatek ponosi podatnik, na którego utrzymaniu jest osoba niepełnosprawna, to dowód poniesienia tegoż wydatku powinien być wystawiony na podatnika. Tym samym ulga w postaci zwrotu za leki przysługuje tylko tym podatnikom, którzy co miesiąc wydają więcej niż 100 zł na różnego rodzaju medykamenty. Jeśli mają mniejszy wydatek – wówczas nie mogą skorzystać z tej opcji. Ponadto podatnicy nie mają możliwości zsumowania wydatków za lekarstwa poniesione w jednym miesiącu z wydatkami poniesionymi w następnym miesiącu.
Prawo do ulgi przysługuje na różne leki – niezależnie od tego, czy związane są z innym schorzeniem niż to, w związku, z którym orzeczono niepełnosprawność.
Gdy zwroty podatku za zakupione leki rozliczany jest przez małżonków, to wówczas trzeba pamiętać, że kwota odliczenia, musi być ustalona odrębnie dla każdej osoby uprawnionej. Oznacza to, że należy odrębnie zsumować wydatki na leki dla każdej osoby niepełnosprawnej.
Odliczenie od przychodu lub dochodu
Wydatki poniesione na zakup lekarstw odlicza się od podstawy opodatkowania, czyli od:
dochodu – w przypadku umowy o pracę, prowadzenia firmy opodatkowanej na zasadach ogólnych itp.,
przychodu – jeśli np. prowadzi się działalność opodatkowaną ryczałtowo.
Jeśli chodzi o przedsiębiorców albo osoby prywatne, które wynajmują mieszkania, to ulgę zrealizują w trakcie roku podatkowego przy obliczaniu ryczałtu lub zaliczek na PIT. Reszta podatników może starać się o zwrócenie podatku za lekarstwa dopiero po zakończeniu roku. Wydatkowane kwoty uwzględnia się wówczas we właściwym zeznaniu podatkowym, czyli PIT-36 i PIT-37, PIT-28 oraz przekazując do Urzędu Skarbowego uzupełniony załącznik PIT-0.
Rozliczyć można m.in. leki, kremy, opatrunki, kompresy, bandaże, suplementy diety, żele oraz część specyfików i produktów leczniczych, które przepisze lekarz w ramach długotrwałej kuracji – muszą znaleźć się na urzędowym wykazie środków spuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z prawem farmaceutycznym. Na tej podstawie opierają się bowiem urzędy skarbowe, podejmując decyzje w sprawie zwrotu za leki.
Można także starać się o zwrócenie podatku za lekarstwa zakupione za granicą, pod warunkiem, że spełniają warunki ulgi. Wówczas przelicza się średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego, który poprzedzał dzień zakupów w aptece.
Dofinansowanie tylko z jednego źródła
Jeżeli wydatki za leki zostały częściowo sfinansowane ze środków:
zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych,
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
Narodowego Funduszu Zdrowia,
zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
to wówczas nie można już odliczyć ich od dochodu.